MATÜRÎDÎ’NİN TE’VÎLÂTÜ’L-KUR’ÂN’INDA İRADE VE MEŞÎET YORUMLARI
Yükleniyor...
Tarih
2018
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Düzce Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Kulun dalâleti,hidâyeti ve rızkı hususunda Kur’ân’da geçen ilahî ve beşerî irâde ve meşîtleilgili âyetlere Matüridî’nin getirdiği yorumları/tevillerden örnekler sunulmayaçalışıldı. Önce iki kavramhakkında yapılacak kısa bir giriş ile tekvînî olan meşîet ile teşrîîolan irâde arasındaki etimolojik ve ıstılahî fark üzerinde yeterinceizah yapılacaktır. İrâde ve meşîetle ilgili âyetlerin tevilihususunda ilim, hikmet ve lütuf gibi kavramların, Mâtürîdîtarafından nasıl kullanıldığı açıklanacak. Sözü edilen temel kavramların,âyetlerdeki anlam bütünlüğünü daha iyi belirleyecek olan âyetlerin tevili hususunda“semantik okuma tekniği”nin ne kadar uygulanıp uygulanmadığı araştırılacak. Kur’ân’da, irâdeve meşîet ile ilgili 270 âyetten dalâlet, hidâyet verızık konusunda inkârcılara karşı ilâhî güç ve kudretin meydan okuyuşuyanında beşer hürriyeti ve sorumluluğu arasındaki ilişki ve dengenin mahiyetinedikkat çekilmiş olacak.Bilindiği gibi, Ehl-i sünnet mezhepleri arasında Mâtürîdî-Hanefîekol, rey ekolü olarak değerlendirilmektedir. Bu ekolün en önemli özelliği,ferdî hürriyete daha çok önem vermesidir. Bu hususta Mutezile mezhebi çok dahaileri giderek kulun kendi fiilini yarattığını görüşündedir. Eş’arî mezhebi iseadı geçen iki mezhebin aksine kulun irâdesi ile işlediği fiillerini, Allah’ınkulda yarattığı mahluk kudret ile yapması nedeniyle Cebriye mezhebine dahayakın durmakta olup bu yüzden Eş’arî kelâmı, “Cebr-i mutavassıt” olaraknitelenmiştir. Mutezile mezhebi de kaderi inkâr edenler anlamında“Kaderiyye” olarak anılmıştır. Sözüedilen üç mezhep veya üç ekol arasında, kulun iradî fiilleri ve sorumluluğuhususunda daha çok “İlahî ilim” prensibine dayanan Mâtürîdî düşünce sistemi,daha dengeli bir inanç sistemi kurabilmiştir. Bu başarıya “sementik okuma”prensibinin katkısı önem arz etmektedir. Zira bu prensip sayesinde Kur’ânmetinleri daha doğru anlaşılmaktadır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Tevîlâtü’l-Kur’ân, İrâde, meşîet, hidâyet, dalâlet, semantik, Religious Studies
Kaynak
Düzce Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
2
Sayı
2
