KUTADGU BİLİG’DE TEREDDÜT & ŞÜPHE KİPLİĞİ: ERKİ PARÇACIĞI
Küçük Resim Yok
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ankara Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Makalenin amacı, bilgi kipliğinin olasılıksal inceleme kolunun bir alt anlam kodu olan tereddüt ve şüpheyi; Karahanlı Türkçesinde, özellikle en çok veri sağlaması bakımından Kutadgu Bilig özelinde irdelemektir. Kutadgu Bilig’de tereddüt ve şüphe kipliği konusuna başlamadan önce Karahanlı Türkçesindeki diğer temel eserler, erki parçacığının kullanımı açısından kısaca gözden geçirilmiştir. Bu açıdan; Kutadgu Bilig başta olmak üzere Dîvanü Lugat-it-Türk, Atabetü’l Hakayık, Divan-ı Hikmet ve Satırarası Kur’an Tercümesi incelenmiştir. Anlama dayalı dilbilimsel bir çalışma olmasından dolayı kısaca kiplik konusuna değinilmiştir. Kiplik, konuşurun önerme doğrultusundaki kendi tutumu, algısı ve seçiminin ürünü olduğu için kiplik işaretleyicileri de çok çeşitlilik sergileyebilmektedir. Belirli paradigmalar içeren kip olgusu yanında, kiplik değerlerin ifadesinde zengin bir ifade yoluyla karşılaşılır. Bu anlamda Kutadgu Bilig’de tereddüt ve şüphe kipliği anlam kategorisinde işlevsel bir görünüme sahip erki parçacığı görülür. Kutadgu Bilig’in nazım şeklinin mesnevi olması dolayısıyla cümleler kurallı değildir. Bu açıdan erki parçacığının söz dizimsel konumlanışı hakkında kesin bir bilgi belirtilememekle birlikte söz dizimsel yapıdaki çeşitli dizilimleri örneklendirilmiştir. Buna göre soru zamiri, soru sıfatı ve soru eki ile birlikte erki yapısının sağladığı tereddüt & şüphe ifadeleri ortaya çıkarılmış ve yapısal olarak belirli sınıflandırmaya gidilmiştir. Çalışmada, erki parçacığının birlikte yer aldığı fiiller, sözcüksel işaretleyicilere de odaklanılmıştır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kutadgu Bilig|tereddüt kipliği|şüphe kipliği|erki|parçacık
Kaynak
Türkoloji Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
25
Sayı
2
