KOAH hastalarında öz yeterlik, psikolojik iyi oluş, dispne ve yorgunluk arasındaki ilişki: Yapısal eşitlik modeli

Küçük Resim Yok

Tarih

2025

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Düzce Üniversitesi

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Bu çalışmada KOAH hastalarının; öz yeterlik, psikolojik iyi oluş, dispne ve yorgunluk arasındaki ilişkiyi bulmak amaçlanmıştır. Araştırma tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tiptedir. Örneklemi bir Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde KOAH tanısı ile yatmakta olan 194 hasta oluşturmuştur. Veriler Kişisel Bilgi Formu, KOAH Öz- etkililik ölçeği, Psikolojik İyi Oluş ölçeği, Dispne-12 ölçeği, KOAH ve Astım Yorgunluk ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Yapısal eşitlik modeline göre; dispne ve yorgunluk arasında anlamlı, pozitif yönlü (p<0.05), öz yeterliğin dispne üzerinde anlamlı negatif yönlü (p<0.05), öz yeterliğin psikolojik iyi oluş üzerinde anlamlı pozitif yönlü (p<0.05) ilişkisi olduğu bulunmuştur. Öz yeterliğin dispne üzerindeki etkisinde psikolojik iyi oluşun aracı rolünün istatistiksel olarak anlamlı ve öz yeterliğin yorgunluk üzerindeki etkisinde psikolojik iyi oluşun aracı rolünün istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0.05). Çalışmada yer alan modelde psikolojik iyi oluş, öz yeterlik, dispne ve yorgunluk arasındaki ilişkide aracı rolü üstlenmiştir. Bu bağlamda KOAH hastaları ile çalışırken dispne ve yorgunluk şikayetlerinin azaltılması için psikolojik iyi oluşa dair hemşirelik müdahalelerinin kullanılarak, holistik bakıma önem verilmesi önerilebilir. Anahtar Sözcükler: Dispne, KOAH, Öz yeterlik, Psikolojik iyi oluş, Yorgunluk
The aim of this study was to find the relationship between self-efficacy, psychological well-being, dyspnea and fatigue in COPD patients. The study is descriptive and correlational. The sample consisted of 194 patients hospitalized with COPD in the Health Application and Research Center. Data were collected using Personal Information Form, COPD Self-Efficacy Scale, Psychological Well-Being Scale, Dyspnea-12 Scale, COPD and Asthma Fatigue Scale. According to the structural equation model, there was a significant positive relationship between dyspnea and fatigue (p<0.05), a significant negative relationship between self-efficacy and dyspnea (p<0.05) and a significant positive relationship between self-efficacy and psychological well-being (p<0.05). It was found that the mediating role of psychological well-being in the effect of self-efficacy on dyspnea was statistically significant, and the mediating role of psychological well-being in the effect of self-efficacy on fatigue was statistically significant (p<0.05). In the model in the study, psychological well-being was found to play a mediating role in the relationship between self-efficacy, dyspnea and fatigue. In this context, it may be recommended to give importance to holistic care by using nursing interventions related to psychological well-being to reduce dyspnea and fatigue complaints while working with COPD patients.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, Nursing, Dyspnea, COPD, Self efficacy, Psychological well being, Fatigue

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye