Söylem’in Dönemsel Evrimi ve Mezhepler Tarihinde Tarafsızlık Sorunu: -Ethem Ruhi Fığlalı ve Çağdaş İslam Mezhepleri Adlı Eserine Sosyopolitik Bir Bakış-
Yükleniyor...
Tarih
2022
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Düzce Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
İslam Tarihinde ilk örnekleri hicrî 3. asra kadar uzanan bir mezhebî metin telif geleneği vardır. İslam uleması bazı dönemler çeşitli siyasi talep ve yönlendirmelerle akaid metinleri ve yönlendirici-tarafgir Makâlât-Fırak (İslâm Mezhepleri Tarihi) metinleri kaleme almışlardır. Bazen de bu tarafgir eserleri inançlarının gereği olarak durumdan vazife çıkarmak adına korumacı refleksle kaleme aldıkları anlaşılmaktadır. Kimi zaman da müelliflerin mezhebi hassasiyetlerinin dönemlere göre değişiklik arz edip müelliflerin üslup ve söylem değişikliğinde bulunduklarını görüyoruz. Ana akım Sünni Müslüman Tarihinde Din-Siyaset-Telif ilişkisine umumi bir bakışla konuya girdiğimiz bu çalışmamızda bir modern dönem Mezhepler Tarihi metni olarak değerlendirdiğimiz Ethem Ruhi Fığlalı’nın -ilk baskısını Mayıs 1980’de yapan, son tahlilde ismi Günümüz İslâm Mezhepleri halini almış olan- eserinin farklı politik zaman ve zeminlerde yapılmış üç baskısındaki söylem değişimini anlamlandırmaya çalıştık. Eserin nihâî şeklini aldığı basımla ilk basımı arasında metin ve üslûbu birbirinden farklı -keza farklı hacimlerde- üç metnin özellikle önsöz, sonuç ve ek kısımları değerlendirilerek aynı metin üzerindeki bu söylem değişiminin, eserlerin basımının yapıldığı dönemlerin sosyopolitik ortamlarıyla irtibatlandırılmasına çalışılmıştır. Herhangi bir siyasi talep ve/veya yönlendirme izine rastlayamamakla birlikte müellifin farklı dönemlerdeki bu söylem değişimine inisiyatif alarak gittiği sonucunu çıkarmamız mümkündür.
The early references to the tradition of heresiographies in Islamic history dates back to the third century of Hijri calendar when Muslim scholars authored several works on Muslim creed and biased heresiographies (maq?l?t/firaq) oriented by various political demands and directions as well as self-oriented studies with protectionist reflexes in order to defend their religious positions. Apart from these, it is also witnessed that some authors alter their discourses and wordings according to their denominational fractionations. In this study, it is attempted to signify the shifting discourse between three editions of Ethem Ruhi Fığlalı’s renown work “Günümüz İslam Mezhepleri” (while the first publication is in May 1980, all three have different political eras), as a contemporary text in the study of the history of Islamic Sects, in which we will be examining generally the relation between religion, politics and authorship within the mainstream Sunni Muslim history. The aim of this study is to evaluate the alterations of these three different editions -of even different physical volumes-, especially focusing on their prefaces, conclusions, and appendices; and to connect these alterations in the discourse with the socio-political zeitgeist of their print years. It is concluded that with the absence of an apparent external political orientation or demand, the author, by his own initiative, has definitely adapted his discourse along with the times.
The early references to the tradition of heresiographies in Islamic history dates back to the third century of Hijri calendar when Muslim scholars authored several works on Muslim creed and biased heresiographies (maq?l?t/firaq) oriented by various political demands and directions as well as self-oriented studies with protectionist reflexes in order to defend their religious positions. Apart from these, it is also witnessed that some authors alter their discourses and wordings according to their denominational fractionations. In this study, it is attempted to signify the shifting discourse between three editions of Ethem Ruhi Fığlalı’s renown work “Günümüz İslam Mezhepleri” (while the first publication is in May 1980, all three have different political eras), as a contemporary text in the study of the history of Islamic Sects, in which we will be examining generally the relation between religion, politics and authorship within the mainstream Sunni Muslim history. The aim of this study is to evaluate the alterations of these three different editions -of even different physical volumes-, especially focusing on their prefaces, conclusions, and appendices; and to connect these alterations in the discourse with the socio-political zeitgeist of their print years. It is concluded that with the absence of an apparent external political orientation or demand, the author, by his own initiative, has definitely adapted his discourse along with the times.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
İslam Mezhepleri Tarihi, Makâlât-Fırak, Ethem Ruhi Fığlalı, Usul, Kelam, Akaid Metni, History of Islamic Sects, Heresiography / Doxography, Ethem Ruhi Fığlalı, Methodology, Kalam, Creed.
Kaynak
Düzce Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
6
Sayı
1
