Türk dilinde fono-semantik başkalaşma ile oluşan anlam olayları
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Düzce Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Dilin sürekli olarak ses bilgisel ve biçim bilgisel olarak değişim ve dönüşümlere uğraması canlı bir varlık olduğunun göstergesidir. Dilde yeni sözcük ihtiyacının ortaya çıkması bu değişim ve dönüşümlerin nedenlerinden birisidir. Sözcük ihtiyacını karşılamanın çeşitli yolları vardır. Aynı kökten gelen iki veya daha fazla kelimede görülen ses ve anlam farklılaşması olarak açıklanan fono-semantik başkalaşmanın, Türkçenin kelime hazinesini zenginleştirme yolları arasına eklenebileceğini belirtilmiştir. Çalışmada fono-semantik başkalaşma sözcük türetme yolu olarak düşünülebilir mi? Türk dilinde hangi sözcüklerde fono-semantik başkalaşma görülmüştür? sorularına yanıt aranmıştır. Eski Türkçe, orta Türkçe, yeni Türkçe ve çağdaş Türkçe şeklinde sınıflandırılan Türk yazı dili esas alınmıştır. Vakit kısıtlı olduğundan çağdaş Türkçe döneminde incelenen dil/lehçeler Türkiye Türkçesi, Türkmen Türkçesi, Özbek Türkçesi, Kırgız Türkçesi, Altay Türkçesi, Çuvaşça, Yakutça ve Halaçça ile sınırlandırılmıştır. Sınırlılıklar göz önüne alındığında Türk dilinde 760 sözcükte fono-semantik başkalaşma gerçekleştiği tespit edilmiştir. Çağdaş Türkçe döneminde sızıcılaşma, süreklileşme ve akıcılaşma ses olayları ile birlikte anlam kötüleşmesine uğrayan Kök. yıpar "tütsü, kokuluk" ~ Yak. sımar "pis koku, kötü koku; tıkanmış gaz birikimi" sözcüğü fono-semantik başkalaşma gerçekleşen sözcüklerden birisidir. Fono-semantik başkalaşmanın sözcük başında yer alan ses birimlerdeki dağılımı ile fono-semantik başkalaşmadaki ses ve anlam olaylarının sıklıkları da incelenmiştir.
The constant transformation and evolution of language in terms phonetics and morphology are indicators of its living nature. The emergence of the need for new words in language is one of the reasons for these changes and transformations. There are various ways to fulfill the need for new words. It is stated that the phono-semanic metamorphosis, which is described as the differentiation of sound and meaning seen in two or more words from the same root, can be added between the ways in which Turkish enriched the vocabulary. Can phono-semantic metamorphosis be considered as a word derivation path? In which words in the Turkic language did phono-semantic metamorphosis appear? answers to questions were sought. The Turkic written language, which is classified as Old Turkish, Middle Turkish, New Turkish and Contemporary Turkish, is based on. Since the time is limited, the language examined in the Contemporary Turkish period of Turkish, Turkey Turkish, Turkmen Turkish, Uzbek Turkish, Kyrgyz Turkish, Altai Turkish, Çuvash, Yakut and Halach. Considering the limitations, it was determined that phono-semantic metamorphosis occurred in 760 words in the Turkic language. Which has undergone worsening meaning with the sound events of spirantisation, continuity and fluency in the contemporary Turkish period, Kök. yıpar "incense, fragrance" ~ Yak. sımar "foul odor, stench; clogged gas accumulation" the word is one of the words that occur phono-semantic metamorphosis. The distribution of phono-semantic metamorphosis in the sound units at the beginning of the word and the frequency of sound and meaning events in phono-semantic metamorphosis were examined.
The constant transformation and evolution of language in terms phonetics and morphology are indicators of its living nature. The emergence of the need for new words in language is one of the reasons for these changes and transformations. There are various ways to fulfill the need for new words. It is stated that the phono-semanic metamorphosis, which is described as the differentiation of sound and meaning seen in two or more words from the same root, can be added between the ways in which Turkish enriched the vocabulary. Can phono-semantic metamorphosis be considered as a word derivation path? In which words in the Turkic language did phono-semantic metamorphosis appear? answers to questions were sought. The Turkic written language, which is classified as Old Turkish, Middle Turkish, New Turkish and Contemporary Turkish, is based on. Since the time is limited, the language examined in the Contemporary Turkish period of Turkish, Turkey Turkish, Turkmen Turkish, Uzbek Turkish, Kyrgyz Turkish, Altai Turkish, Çuvash, Yakut and Halach. Considering the limitations, it was determined that phono-semantic metamorphosis occurred in 760 words in the Turkic language. Which has undergone worsening meaning with the sound events of spirantisation, continuity and fluency in the contemporary Turkish period, Kök. yıpar "incense, fragrance" ~ Yak. sımar "foul odor, stench; clogged gas accumulation" the word is one of the words that occur phono-semantic metamorphosis. The distribution of phono-semantic metamorphosis in the sound units at the beginning of the word and the frequency of sound and meaning events in phono-semantic metamorphosis were examined.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
