Hayâtî-zâde Şeref Halîl ve Rûhu’l-Edeb Adlı Arapça-Türkçe Manzum Sözlüğü
Küçük Resim Yok
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Divan Edebiyatı Vakfı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Manzum sözlük yazma geleneği içinde yazılmış olan sözlüklerden biri de Elbistanlı Ahmed Hayâtî’nin oğlu olan ve Hayâti-zâde olarak da tanınan Seyyid Şeref Halîl Efendi’nin Rûhu’l-edeb isimli eseridir. Gelenek içinde çoğunlukla Farsça-Türkçe veya Arapça-Türkçe olarak yazılan sözlükler yanında iki dilden fazla dil ile yazılan örnekler ile de karşılaşılmaktadır. Şeref Halîl’in manzum sözlüğü, çoğunlukla Arapça terkiplerin bahislere göre sıralandığı bir sözlüktür. Sözlükte genel olarak Arapça deyimlerin karşılıkları verilmiştir. Bahisler öncelikle verilen bir kıta ile açılmış, akabinde yine aynı konu ile ilgili mesneviler sıralanmıştır. Konunun devam ettirildiği mesneviler her bölümde eşit sayıda olmamış, muhtevanın hacmine bağlı olarak mesnevi sayısı farklılık göstermiştir. Eser 58 bölüm ve 1252 beyitten oluşmaktadır. Türkçe deyimsel yapıların ve mesellerin Arapça karşılıkları veyahut Arapça bir ibarenin/terkibin hangi manaya geldiğinin açıklanması biçiminde bir usûl takip edilmiştir. Sözlük elif harfinden başlayarak şın harfine kadar yazılmış, son varaklarda eksik beyit/mısralar fazlalaşmıştır. Bu çalışmada Seyyid Şeref Halîl’in Rûhu’l-edeb isimli Arapça-Türkçe manzum sözlüğünün genel özellikleri hakkında bilgi verilmiş; eserin nüshası, tertip özellikleri ve -örnekler vasıtasıyla- muhtevasına ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır.
One of the dictionaries written in the tradition of writing verse dictionary is the work of Seyyid Şeref Halîl Efendi, also known as Hayâti-zade who is the son of Ahmed Hayâtî from Elbistan, named Rûhu'l-edeb. In the tradition, there are examples written in more than two languages besides the dictionaries written mostly in Persian-Turkish or Arabic-Turkish. The verse dictionary of Şeref Halîl is a dictionary in which mostly Arabic compositions are sorted according to topics. The equivalents of Arabic idioms are given in the dictionary. The bets were first opened with a given quatrain, and then the mesnevis related to the same subject were listed. The mesnevis in which the subject was continued were not equal in every section, and the number of mesnevis varied depending on the volume of the content. The work consists of 58 chapters and 1252 couplets. The Arabic equivalents of Turkish idiomatic structures and issues, or a method of explaining the meaning of an Arabic phrase / composition, were followed. The dictionary was written from the letter of elif to the letter of shin and missing couplets / verses were increased in the last leaves. In this study, information was given about the general features of Seyyid Şeref Halîl's Arabic-Turkish verse dictionary named Rûhu’l-edeb, and copies of the work, its composition features and its content were analyzed.
One of the dictionaries written in the tradition of writing verse dictionary is the work of Seyyid Şeref Halîl Efendi, also known as Hayâti-zade who is the son of Ahmed Hayâtî from Elbistan, named Rûhu'l-edeb. In the tradition, there are examples written in more than two languages besides the dictionaries written mostly in Persian-Turkish or Arabic-Turkish. The verse dictionary of Şeref Halîl is a dictionary in which mostly Arabic compositions are sorted according to topics. The equivalents of Arabic idioms are given in the dictionary. The bets were first opened with a given quatrain, and then the mesnevis related to the same subject were listed. The mesnevis in which the subject was continued were not equal in every section, and the number of mesnevis varied depending on the volume of the content. The work consists of 58 chapters and 1252 couplets. The Arabic equivalents of Turkish idiomatic structures and issues, or a method of explaining the meaning of an Arabic phrase / composition, were followed. The dictionary was written from the letter of elif to the letter of shin and missing couplets / verses were increased in the last leaves. In this study, information was given about the general features of Seyyid Şeref Halîl's Arabic-Turkish verse dictionary named Rûhu’l-edeb, and copies of the work, its composition features and its content were analyzed.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Sözlük|Manzum sözlük|Hayâtî-zâde Şeref Halîl|Rûhu’l-edeb|Dictionary|verse dictionary|Hayâtî-zâde Şeref Halîl|Rûhu'l-edeb
Kaynak
Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
25
Sayı
25
