Salgın hastalıklara yönelik komplo teorilerinin aşı alım niyetine etkisinin yapısal eşitlik modellemesi ile tespit edilmesi: Covid-19 örneği
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Düzce Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Covid-19 virüsü 2019 yılında Çin'in Wuhan kentinde ortaya çıkarak kısa süre içerisinde bütün dünya ülkelerini etkileyen ve pandemi oluşturan bir hastalıktır. Pandemiler ile mücadelede en önemli araç bağışıklamadır. Virüsle mücadele için gerekli olan Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)' nün de kitlesel bağışıklama için önerdiği aşılama çalışmaları çeşitli kişiler, gruplar ve sivil toplum kuruluşları ile özellikle sosyal medyadan aşılama ile ilgili çeşitli komplo teorileri ortaya çıkarmaktadır. Ve aşılama çalışmalarını olumsuz yönde etkilemektedir. İnsanlar bu komplo teorilerine inanarak kendilerine, yakınlarına ve çocuklarına bu tür aşıları yaptırmayarak aşılama çalışmalarını sekteye uğratmaktadır.Bu çalışmada çeşitli komplo teorilerine inançların, salgın hastalıklara yönelik aşı alımını etkileyip etkilemediği, etkiliyorsa hangi yönde ve düzeyde etkilediği yol analizi (path analysis) yöntemiyle incelenmiştir. Çalışma Düzce Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi'ne başvuran hasta ve hasta yakınları üzerinde yapılmıştır. Araştırmaya 405 kişi katılmıştır. Verilerin analizinde SPSS ve AMOS istatistiksel analiz programları kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizlerinde; Araştırma verilerine yol (path) analizi uygulanmıştır. Path analizi sonuçlarına göre komplo teorilerinin, aşı kabulü etkisi önemlidir (p<,01). Etki derecesi negatif yönlüdür (-,530) yani komplo teorileri bir birim artığında aşı kabulü de 0,530 kat azalacaktır. Ayrıca path analizinden elde edilen modelin boyutlarına ait AVE (Komplo Teorileri=,60, Aşı Kabulü=,74) değerleri 0,60 ve daha büyük ve CR (Komplo Teorileri=,94, Aşı Kabulü=,95) değerleri de 0,94 ve daha büyük olduğundan model geçerlilik şartını sağlamaktadır.Araştırmanın genel güvenilirlik katsayısı =,782, komplo teorileri=,953 ve Aşı Kabulü=,819, olduğundan, ölçek oldukça güvenilir çıkmıştır. Demografik özeliklerin analizinde katılımcıların; yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, meslek, ailenin aylık gelir durumu ele alınmıştır. Belirtilen alt gruplarda, eğitim ve aylık gelir durumlarına göre katılımcılara yapılan testlerde herhangi bir farklılık gözlemlenmemiştir. Cinsiyet, yaş ve meslek alt gruplarına göre bazı farklar bulunmuştur.
Covid-19 virus is a disease that emerged in Wuhan, China, in 2019 and affected all countries in the world in a short time, causing a pandemic. The most important tool in the fight against the pandemic is immunization. Vaccination studies recommended by the World Health Organization (WHO) for mass immunization, which is necessary to combat the virus, reveal various conspiracy theories about vaccination by various individuals, groups and non-governmental organizations, especially on social media. And it negatively affects vaccination efforts. People believe in these conspiracy theories and prevent vaccinations for themselves, their relatives and their children, thus disrupting vaccination efforts.In this study, it was examined by path analysis method whether beliefs in various conspiracy theories affect the uptake of vaccines against epidemic diseases, and if so, in what direction and to what extent. The study was conducted on patients and their relatives who applied to Düzce University Health Application and Research Center. 405 people participated in the research. SPSS and AMOS statistical analysis programs were used to analyze the data. In the analysis of research data; Path analysis was applied to the research data. According to the path analysis results, the effect of conspiracy theories on vaccine acceptance is significant (p <.01). The degree of impact is negative (-.530), meaning that when conspiracy theories increase by one unit, vaccine acceptance will decrease by 0.530 times. In addition, the AVE (Conspiracy Theories=.60, Vaccine Acceptance=.74) values of the dimensions of the model obtained from the path analysis are 0.60 and above, and the CR (Conspiracy Theories=.94, Vaccine Acceptance=.95) values are 0.94 and above. Since it is larger, it meets the model validity condition. Since the overall reliability coefficient of the research is =.782, conspiracy theories =.953 and Vaccine Acceptance =.819, the scale turned out to be quite reliable. In the analysis of demographic characteristics of the participants; Age, gender, education level, occupation and monthly income of the family were discussed. In the specified subgroups, no differences were observed in the tests performed on the participants according to their education and monthly income status. Some differences were found according to gender, age and occupation subgroups.
Covid-19 virus is a disease that emerged in Wuhan, China, in 2019 and affected all countries in the world in a short time, causing a pandemic. The most important tool in the fight against the pandemic is immunization. Vaccination studies recommended by the World Health Organization (WHO) for mass immunization, which is necessary to combat the virus, reveal various conspiracy theories about vaccination by various individuals, groups and non-governmental organizations, especially on social media. And it negatively affects vaccination efforts. People believe in these conspiracy theories and prevent vaccinations for themselves, their relatives and their children, thus disrupting vaccination efforts.In this study, it was examined by path analysis method whether beliefs in various conspiracy theories affect the uptake of vaccines against epidemic diseases, and if so, in what direction and to what extent. The study was conducted on patients and their relatives who applied to Düzce University Health Application and Research Center. 405 people participated in the research. SPSS and AMOS statistical analysis programs were used to analyze the data. In the analysis of research data; Path analysis was applied to the research data. According to the path analysis results, the effect of conspiracy theories on vaccine acceptance is significant (p <.01). The degree of impact is negative (-.530), meaning that when conspiracy theories increase by one unit, vaccine acceptance will decrease by 0.530 times. In addition, the AVE (Conspiracy Theories=.60, Vaccine Acceptance=.74) values of the dimensions of the model obtained from the path analysis are 0.60 and above, and the CR (Conspiracy Theories=.94, Vaccine Acceptance=.95) values are 0.94 and above. Since it is larger, it meets the model validity condition. Since the overall reliability coefficient of the research is =.782, conspiracy theories =.953 and Vaccine Acceptance =.819, the scale turned out to be quite reliable. In the analysis of demographic characteristics of the participants; Age, gender, education level, occupation and monthly income of the family were discussed. In the specified subgroups, no differences were observed in the tests performed on the participants according to their education and monthly income status. Some differences were found according to gender, age and occupation subgroups.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Sağlık Yönetimi, Healthcare Management
