Eski Uygurca ı Sözcüğü ve Köktürkçe ı Olduğu Varsayılan Sözcükler
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Eski Uygur Türkçesinde geçen, “ağaç, orman, bitki, çalı” vb anlamlar verilen ı sözcüğünün tam olarak ne anlama geldiği, Altun Yaruk’ta geçtiği yerler ve Türk lehçeleri sözlükleri taranarak bulunmaya çalışıldı. Ses ve anlam olan benzerliği olan tek sözcüğe yalnızca bir kaynakta rastlandı. Köktürkçede de bulunduğu varsayılarak benzer anlamlar verilen ı isminin geçtiği öne sürülen Tunyukuk Yazıtı’ndaki ıda ve ıka şeklinde yazılmış sözcükler ve bulundukları cümleler incelendi. Bu sözcükler için Türkologlar tarafından verilen ağaç vb. anlamların bağlama uymadığı tespit edildi. Köktürk yazım sisteminde ikiz ünsüzler genelde yazılmadığı için bu sistemle okunarak sözcüklerin köklerinin ıt ve ık isimleri olduğu sonucuna varıldı. Sözcüklerin birbirinden farklı oldukları gibi Uygur Türkçesindeki ı sözcüğünden de hem ses hem anlam olarak farklı oldukları görüldü. Elde edilen sözcükler hem tarihî hem de günümüz lehçelerinde ses benzerliği olan sözcükler de dikkate alınarak tespit edilmeye çalışıldı. ıt sözcüğü aynı formda olmasa da benzer formlarda kök olarak tespit edildi. ık sözcüğü ise kaynaklarda aynı formda kök olarak pek çok tanıkla belirlendi. Her iki sözcüğün anlamlarıyla ilgili değerlendirmeler yapıldı. Bilge Kağan’ın kullandığı ısar- sözcüğünün kökü olduğu ve ıd- “göndermek” sözü ile ilişkilendirilen ı- fiili için Türkologların okuma ve anlam teklifleri ile bu teorilerdeki sorunlar belirtilerek bu sözcükte de ikiz ünsüz bulunduğu değerlendirildirilerek ıs- / ış- fiili için de yeni anlam önerisi sunuldu.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kaynak
Turkish Studies - Language and Literature
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
18
Sayı
4
