Sağlık statüsündeki değişimlerin kamu bütçesi üzerindeki etkisi: Panel veri analizi

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.advisorKara, Oğuz
dc.contributor.authorSağlam, Şuheda
dc.date.accessioned2023-04-04T16:05:06Z
dc.date.available2023-04-04T16:05:06Z
dc.date.issued2022
dc.departmentDÜ, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalıen_US
dc.description.abstractSağlık, insanoğlunun doğuşta kazandığı en temel haklarından birisidir. Dünya Sağlık Örgütüne (DSÖ) göre sağlık, "sadece hastalık ve sakatlığın olmaması değil, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik hali" olarak ifade edilmektedir. İktisadi açıdan bakıldığında sağlık, beşeri sermaye birikiminin ve emek arz zincirinin en önemli bileşeni olarak görülmektedir. Sağlıklı bireyler beraberinde sağlıklı işgücünü oluşturmakta ve katma değer oluşumu sürecine katkı sağlamaktadır. Sağlık hizmetleri genel olarak yarı-kamusal mal/hizmet özelliği taşımaktadır. Sağlık hizmeti kullanımı hem bireysel fayda hem de toplumsal fayda sağlamaktadır. Ülkeler, sağlıklı bireylerden oluşan bir toplum oluşturabilmek ve bu toplumun devamlılığını sağlayabilmek için çaba sarf etmektedirler. Bu nedenle birçok ülkede sağlık hizmetleri kamu eliyle sunulmakta ve buna uygun finansman yöntemleri ile desteklenmektedir. Bireylerin ve toplumun genel sağlık durumu "sağlık statüsü" kavramı ile ifade edilmektedir. Ülkelerin sağlık statüleri ile kalkınmışlık düzeyi arasında yakın ilişki olduğuna yönelik çok sayıda bilimsel çalışma bulunmaktadır. Toplum sağlığının, sosyo-ekonomik ve çevresel faktörlere bağlı olması nedeniyle sağlık statüsünü ölçmek için çok sayıda rasyo kullanılmaktadır. Sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak isteyen ülkeler sağlık statüsü göstergelerini iyileştirmek için sağlık sektörüne giderek daha fazla kaynak aktarmaktadırlar. Sağlık harcamalarındaki artışla birlikte sağlık koşullarının iyileşmesi, ortalama yaşam süresinin uzamasına ve emek arzının artmasına yol açmaktadır. İşgücü verimliliğindeki artış ülke refahını olumlu yönde etkilemektedir. Diğer yandan ortalama yaşam süresinin artması, sağlık hizmetlerine erişimin kolaylaşması ve sağlık teknolojilerindeki gelişmeler, sağlık harcamalarına ayrılması gereken kaynak miktarını da sürekli arttırmaktadır. Sağlık sektörüne yapılan harcamalardaki artışlar genel kamu harcamaları içerisinde sağlığa ayrılan payın artmasına sebep olmaktadır. Bu durum kamu bütçe dengesinin giderek olumsuz yönde etkilenmesine sebep olmaktadır. Sağlık harcamaları bir yandan beşerî sermaye birikimi yoluyla ekonomik büyümeye katkı sağlarken diğer yandan kamu giderlerini arttırıcı bir baskı oluşturmaktadır. Sağlık harcamalarının, refah arttırıcı etkisinin yanı sıra kamu bütçesine yönelik olumsuz etkisi çalışmanın ana problemini oluşturmaktadır. Bu ikilemden hareketle çalışmanın temel amacı, seçilmiş ülke örnekleminden hareketle sağlık statüsü göstergelerindeki değişimlerin kamu sağlık harcamalarının genel kamu harcamaları içerisindeki oranını hangi yönde ve ne ölçüde etkilediğini belirlemektir. Çalışmada; sağlık statüsü göstergeleri olarak kaba doğum oranı, doğumda beklenen yaşam süresi, insani gelişmişlik endeksi, kişi başı cepten yapılan sağlık harcamaları, özel sağlık harcamaları oranı ve yaşlı nüfusun toplam nüfusa oranı olmak üzere altı bağımsız değişken kullanılmıştır. Bağımlı değişken olarak kamu sağlık harcamalarının genel kamu harcamalarına oranı alınmıştır. Çalışmanın amacı doğrultusunda analize konu edilen ülkeler, sağlık harcamalarında kamu payının %50'nin üzerinde olan, gelişmiş (48 ülke) ve az gelişmiş (28 ülke) olarak iki grup olacak şekilde belirlenmiştir. Her iki gurupta yer alan ülkelere ilişkin kurgulanan model 2005-2020 yıllarını kapsayacak şekilde panel veri analiz yöntemleri kullanılarak incelenmiştir. Çalışma sonucunda gelişmiş ülkelerde yaşlı nüfus oranının ve kişi başına cepten sağlık harcamalarının artmasının, kamu sağlık harcamalarının genel kamu giderlerine oranını arttırdığı buna karşılık insani gelişme endeksinde, kaba doğum oranında ve özel sağlık harcamalarındaki artışların ise kamu sağlık harcamalarının oransal payının azalmasına yol açtığı belirleniştir. Az gelişmiş ülke modelinde ise doğumda beklenen yaşam süresinin ve kişi başına cepten sağlık harcamalarının artmasının, kamu sağlık harcama yükünü arttırdığı buna karşılık kaba doğum oranındaki artışların, özel sağlık harcamalarının ve yaşlı nüfus oranındaki artışların kamu sağlık harcamalarının oransal payını azalttığı sonucuna ulaşılmıştır.en_US
dc.description.abstractHealth is one of the most basic rights of human beings gained at birth. According to the World Health Organization (WHO), health is expressed as "not only the absence of illness and disability, but also a state of complete well-being from a physical, spiritual and social point of view". From an economic point of view, health is considered the most important component of the accumulation of human capital and the labor supply chain. Healthy individuals together form a healthy workforce and contribute to the process of value added formation. Health services in general are semi-public goods/services. The use of health care provides both an individual benefit and a social benefit. Countries are making efforts to create a society of healthy individuals and to ensure the continuity of this society. For this reason, in many countries, health services are provided by the public hand and supported by appropriate financing methods. The general state of health of individuals and society is expressed by the concept of "health status". There are numerous scientific studies that show a close relationship between the health status of countries and Dec level of development. Due to the fact that public health depends on socio-economic and environmental factors, a large number of rations are used to measure health status. Countries that want to achieve the sustainable development goals are increasingly transferring resources to the health sector to improve their health status indicators. The improvement of health conditions along with the increase in health expenditures leads to an increase in the average life expectancy and an increase in the labor supply. The increase in labor productivity positively affects the well-being of the country. On the other hand, the increase in the average life expectancy, the ease of access to health services and the developments in health technologies are constantly increasing the amount of resources that should be allocated to health expenditures. Increases in expenditures on the health sector lead to an increase in the share allocated to health in general public expenditures. This situation leads to an increasingly negative impact on the public budget balance. On the one hand, health expenditures contribute to economic growth through the accumulation of human capital, while on the other hand, they create pressure to increase public expenditures. The main problem of the study is the negative impact of health expenditures on the public budget as well as its welfare-enhancing effect. Based on this dilemma, the main purpose of the study is to determine in which direction and to what extent changes in health status indicators affect the ratio of public health expenditures to general public expenditures, based on the sample of selected countries. In the study, six independent variables were used as indicators of health status: rough birth rate, life expectancy at birth, human development index, out-of-pocket health expenditures per person, private health expenditures rate and the ratio of the elderly population to the total population. As a dependent variable, the ratio of public health expenditures to general public expenditures was taken as the dependent variable. For the purpose of the study, the countries subject to analysis were determined to be two groups as developed (48 countries) and underdeveloped (28 countries) with a public share of more than 50% in health expenditures. The model established for the countries in both groups was examined using panel data analysis methods to cover the years 2005-2020. As a result of the study, and the ratio of the elderly population in developed countries, per capita out-of-pocket health expenditures growth overall public spending, public expenditure increases as the ratio, in contrast, in the Human Development Index, crude and private health expenditures of the increase in public health expenditures in the birth rate leads to a decrease in the relative share of that determination. In the model of less developed countries, life expectancy at birth and per capita out-of-pocket health expenditures and the growth of public health spending in contrast to the burden of increase, crude birth rate of the increase in private health expenditure and public health expenditure reduced its proportionate share of the increase in the elderly population that is concluded.en_US
dc.identifier.endpage181en_US
dc.identifier.startpage1en_US
dc.identifier.urihttps://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=sELqxhTlFGAjsbjOuuiyCEMO4OqzdkDaWDLDB_vEyr6xMwDtG2ZmDpz0LEj1w-nz
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/20.500.12684/11166
dc.identifier.yoktezid746358en_US
dc.institutionauthorSağlam, Şuheda
dc.language.isotren_US
dc.publisherDüzce Üniversitesien_US
dc.relation.publicationcategoryTezen_US
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccessen_US
dc.subjectSağlık Yönetimien_US
dc.subjectHealtcare Managementen_US
dc.titleSağlık statüsündeki değişimlerin kamu bütçesi üzerindeki etkisi: Panel veri analizien_US
dc.title.alternativeThe impact of changes in health status on the public budget: Panel data analysisen_US
dc.typeMaster Thesisen_US

Dosyalar

Orijinal paket
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Küçük Resim
İsim:
746358.pdf
Boyut:
2.17 MB
Biçim:
Adobe Portable Document Format
Açıklama:
Tam Metin / Full Text
İndir

Koleksiyon

Tez Koleksiyonu