Orta ve ileri yetişkinlik dönemindeki bireylerde kaygı ve depresyonun yordanmasında bilinçli farkındalık, öz anlayış ve psikolojik sağlamlığın rolü
| dc.contributor.advisor | Sapancı, Ahmet | |
| dc.contributor.author | Sağlam, Şeyma Nur | |
| dc.date.accessioned | 2025-10-11T20:34:49Z | |
| dc.date.available | 2025-10-11T20:34:49Z | |
| dc.date.issued | 2024 | |
| dc.department | DÜ, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı | en_US |
| dc.description.abstract | Bu araştırmada orta ve ileri yetişkinlik dönemindeki bireylerde depresyon ve kaygının yordanmasında bilinçli farkındalık, psikolojik sağlamlık ve öz anlayışın rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma yöntemi olarak ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Katılımcılar uygun örnekleme yöntemi ile belirlenen 40 ile 92 yaş arası 191 (%54.9) kadın ve 157(%45.1) erkek toplam 348 kişidir. Veri toplama aracı olarak Beck Depresyon Envanteri (BDE), Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ), Öz-Anlayış Ölçeği (ÖZAN), Bilinçli Farkındalık Ölçeği (BİFÖ), Connor -Davidson Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (CDPSÖ) ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 26 paket programı kullanılarak Bağımsız Gruplar t Testi, Tek Yönlü Anova, Pearson Korelasyon Analizi ve regresyon analizi yapılmıştır. Analizler sonucunda katılımcıların normalin üstünde depresyona sahip olduğu bulunmuştur. Cinsiyete göre kadınların kaygı düzeyi erkeklere göre daha yüksekken öz anlayış, bilinçli farkındalık, psikolojik sağlamlık ve depresyon düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur. İlişki durumuna göre evli olanların evli olmayanlara göre bilinçli farkındalık, öz anlayış düzeyleri daha yüksekken, depresyon ve kaygı düzeyleri daha düşüktür. Çalışma durumuna göre bilinçli farkındalık, öz anlayış ve psikolojik sağlamlık düzeyinde anlamlı bir fark yoktur. Çalışmayanların çalışanlara göre istatistiksel olarak kaygı ve depresyon düzeyi daha yüksek, psikolojik sağlamlık düzeyi daha düşüktür. Eğitim durumuna göre bilinçli farkındalık ve psikolojik sağlamlık düzeylerinde anlamlı farklılık yoktur. Lise mezunlarının öz anlayış düzeyi ilkokul ve altı eğitim düzeyine göre; ilkokul ve altı eğitim düzeyinin kaygı düzeyi üniversite mezunlarına göre; ilkokul ve altı eğitim düzeyinin depresyon düzeyi lise ve üniversite mezunlarına göre daha yüksektir. Yaş ile bilinçli farkındalık, psikolojik sağlamlık, öz anlayış ve kaygı arasında anlamlı ilişki yokken yaş ile depresyon arasında pozitif yönlü anlamlı ilişki vardır. Bilinçli farkındalık ile psikolojik sağlamlık ve öz anlayış arasında pozitif yönlü anlamlı ilişki varken depresyon ve kaygı arasında negatif yönlü anlamlı ilişki vardır. Psikolojik sağlamlık ile öz anlayış arasında pozitif yönlü anlamlı ilişki varken depresyon ve kaygı arasında negatif yönlü anlamlı ilişki vardır. Öz anlayış ile depresyon ve kaygı arasında negatif yönlü anlamlı ilişki vardır. Depresyon ve kaygı arasında pozitif yönlü anlamlı ilişki vardır. Bilinçli farkındalık, psikolojik sağlamlık ve öz anlayış kaygıdaki varyansın yaklaşık %23'ünü açıklamaktadır. Bilinçli farkındalık, psikolojik sağlamlık ve öz anlayış depresyondaki varyansın yaklaşık %32'sini açıklamaktadır. | en_US |
| dc.description.abstract | The objective of this research is to examine the roles of mindfulness, psychological resilience, and self-compassion in predicting depression and anxiety among individuals in middle and late adulthood. A relational screening model was employed as the research methodology. The sample comprised 348 participants, including 191 females (%54.9) and 157 males (%45.1), aged between 40 and 92, selected through a convenience sampling method. Data collection instruments included the Beck Depression Inventory (BDI), Beck Anxiety Inventory (BAI), Self-Compassion Scale (SCS), Mindful Attention Awareness Scale (MAAS), Connor-Davidson Psychological Resilience Scale (CD-RISC), and a Personal Information Form. Data were analyzed using SPSS 26, utilizing Independent Groups T-Test, One-Way ANOVA, Pearson Correlation Analysis, and regression analysis. The analysis indicated that participants exhibited above-normal levels of depression. Although females displayed higher levels of anxiety compared to males, no statistically significant differences were observed in self-compassion, mindfulness, psychological resilience, and depression levels based on gender. According to marital status, married individuals demonstrated higher levels of mindfulness and self-compassion compared to unmarried individuals, while experiencing lower levels of depression and anxiety. Employment status did not significantly affect levels of mindfulness, self-compassion, and psychological resilience; however, unemployed individuals exhibited higher levels of anxiety and depression, and lower levels of psychological resilience compared to employed individuals. Educational attainment did not significantly influence levels of mindfulness and psychological resilience. High school graduates exhibit higher levels of self-compassion compared to individuals with primary or lower education; individuals with primary or lower education demonstrated higher levels of anxiety compared to university graduates; and those with primary or lower education exhibited higher levels of depression compared to high school and university graduates. Age did not significantly correlate with mindfulness, psychological resilience, self-compassion, and anxiety, but a positive significant correlation was found between age and depression. Positive significant correlations were observed between mindfulness and both psychological resilience and self-compassion, while negative significant correlations were observed between mindfulness and both depression and anxiety. Psychological resilience was positively correlated with self-compassion and negatively correlated with both depression and anxiety. Self-compassion was negatively correlated with both depression and anxiety. A positive significant correlation was found between depression and anxiety. Mindfulness, psychological resilience, and self-compassion collectively explained approximately %23 of the variance in anxiety and %32 of the variance in depression. | en_US |
| dc.identifier.endpage | 123 | en_US |
| dc.identifier.startpage | 1 | en_US |
| dc.identifier.uri | https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=LY6e5xGA7WWUpEdrBmEPLvtlqJTPjdbwO8xt-1D7WyZRa28PHW1KfmaldIXDDACk | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12684/20334 | |
| dc.identifier.yoktezid | 902194 | en_US |
| dc.institutionauthor | Sağlam, Şeyma Nur | |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | Düzce Üniversitesi | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.snmz | KA_TEZ_20250911 | |
| dc.subject | Psikoloji | en_US |
| dc.subject | Psychology | en_US |
| dc.title | Orta ve ileri yetişkinlik dönemindeki bireylerde kaygı ve depresyonun yordanmasında bilinçli farkındalık, öz anlayış ve psikolojik sağlamlığın rolü | en_US |
| dc.title.alternative | The role of mindfulness, self-compassion and psychological resilience in predicting anxiety and depression in middle and late adulthood | en_US |
| dc.type | Master Thesis | en_US |
