SA‘DULLÂH ES-SAĞÎR VE BERDE‘Î'YE AİDİYETİ ÜZERİNE BİR İNCELEME
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Berde‘î (ö. 793/1390), İslâm âleminde bulunan birçok medresede hala okutulan Hadâiku’ddekâik adlı eserin yazarıdır. Üstün kabiliyet ve keskin zekâsıyla tanınan Berde‘î’nin talebeler tarafından ayrı bir ilgi ve sevgiyle karşılandığı dikkat çekmektedir. İslâm âleminde yetişen ve ender dilciler arasında yerini koruyan Berde‘î, ilim ehli tarafından büyük bir rağbet görerek onların takdirini kazanmıştır. Aynı şekilde Curcânî (ö. 471/1078-79) de ilgili alanda önemli bir değere sahiptir. Özellikle onun kaleme aldığı el-‘Avâmilu’l-mi’e adlı eseri birçok dilcinin övgüsüne mazhar olmuştur. Ebû’l-Huseyin er-Râvendî (ö. 573/1177), Zeynuddîn Hâlid b. ‘Abdillâh el-Ezherî (ö. 905/1500) ve Şeyh Fethullâh Verkânîsi gibi dil âlimleri ‘Avâmil üzerine çalışmalar yapmış dilciler arasında sayılabilir. Söz konusu şerhlerden biri de Sa‘dullâh es-sağîr adıyla ün kazanan eserdir. Medrese sıra ders kitapları arasında bulunan Sa‘dullâh es-sağîr, talebeler arasında Berde‘î’ye nisbesiyle ün kazanan önemli eserlerdendir. Memzûc/karma yöntemiyle yazılan Sa‘dullâh es-sağîr, Cürcânî’nin el-‘Avâmilu’lmi’e adlı eseri üzerine yazılmış önemli şerhler arasında yer almaktadır. Bu eserde kısa ve veciz ifadelerin kullanılması, müellifin ihtilaflı meselelerde tercih yaparak kendi fikirlerini ortaya koyması ve dilciler arasında meydana gelmiş bazı ihtilâflara değinirken öğrencileri sıkacak ifadelerden gerektiğince kaçınması mücmel konularda kastedilen manaların daha kısa ve anlaşılabilir bir dille okuyucuya büyük bir ustalıkla aktarıldığını gösteren en iyi örneklerdendir. ‘Avâmil’in onlarca şerhleri arasında yalnızca orta seviye hacimli olan Sa‘dullâh es-sağîr medrese müfredatında yer almakta günümüzde de okunmaya ve okutulmaya kesintisiz bir şekilde devam edilmektedir. Nahiv ilminin önemli konularını barındıran bu eserin Hâmid b. Ömer es-Sûsî el-Huşnâvî (ö. ?/?), Ahmed b. Muhammed el-Gerevî (ö. ?/?) ve Hasan b. es-Seyyid ‘Abdulkâdir el-Çûrî (ö. 1322/1909) gibi döneminin muhakkik âlimlerinin çalışmalarına da konu olduğu tespit edilmiştir. Sa‘dullâh es-Sağîr’in kaleme alındığı günden bu yana özel bir ilgiyle karşılanarak dil alanında çalışmalara konu olması söz konusu eserin hem medrese âlimleri hem de talebeler tarafından büyük bir teveccüh gördüğünün en iyi göstergesidir. Bu çalışmada, ilim ehli arasında büyük önem arz eden ve zamanla medreselerin vazgeçilmezi haline gelen Sa‘dullâh es-sağîr hakkında önemli hususlara değinildikten sonra Berde‘î’ye aidiyeti konusunda yapılan geniş çaplı araştırmalar neticesinde elde edilen veriler aktarılmıştır. Ayrıca el- ‘Avâmilu’l-mie’nin sahibi Cürcânî ve Berde‘î hakkında da bir takım bilgilere yer verilerek bazı önemli noktalara değinilmiştir. Sa‘dullâh es-sağîr’in müellifini tespit edebilmek adına yapılan bu çalışmada bazı temel esaslar göz önünde bulundurularak gerekli araştırmalar yapılmıştır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kaynak
Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
21
Sayı
1
