1116-1117/ 1704-1706 tarihli Kadıasker Defteri'ne göre Kırım
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Düzce Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Hukukun uygulanış biçimi olarak, görülen davaların kayıt altına alınması Osmanlı Devlet geleneğinin kadim bir parçasıdır. Bahsedilen devlet geleneği imparatorluğun muhtelif yerlerinde aktif bir şekilde uygulanmış; mal-mülk satışı, evlilik-boşanma, adam yaralama veya aile içi şiddet gibi çeşitli olaylar kadının hükmünden geçerek sicillere birer birer not düşülmüştür. 1475 yılında Kefe'nin ele geçirilmesiyle Osmanlı Devleti'nin himayesi altına giren Kırım Hanlığı da Osmanlı hukuk anlayışını devam ettirmiş ve böylelikle hukuk sisteminin bir parçası haline gelen mahkemede görülen davaların not edilmesi uygulaması burada da izlerini göstermiştir. Görev ehli kadının yargıçlığı ile neticelenip kayıt altına alınan davalar hem ihtiva ettiği dönem içerisinde yazılı birer delil görevi görmüş hem de Osmanlı hukukunun, sosyo-ekonomik yapının ve gündelik yaşamın gözlemlenip tarihçinin malzemesi haline dönüştürülmesi kapsamında birer kaynak niteliğine bürünmüştür. Biz de bu bağlamda 38 Numaralı 1116-1117/ 1704-1706 tarihli Kırım Kadı Sicili transkript ederek bahsedilen deftere göre Kırım Hanlığı'nın durumunu çeşitli başlıklar altında değerlendirdik. Birinci bölümde hanlıkta bulunan köy ve mahalleri Osmanlı Devleti'ndeki örnekleriyle kıyasladık. Mahallelerin yapısal planlamasını ve insanların bir arada yaşama dinamiklerini tartıştık. İkinci bölümde ise Osmanlı hukukunun uygulanış biçimini ve Kırım Hanlığı'nın sosyal yapısını açıkladık. Ayrıca mahkemeye yansıyan suç vakalarını meydana getiren dinamiklerden de bahsettik. Üçüncü bölümde ise hanlığın maddi kaynaklarını sıralayarak insanların geçim kaynakları tespit ettik. Son olarak Kırım Hanlığı'nda ekonomik ve toplumsal yönden önemli bir yere sahip olan kölelerin durumlarını analiz ettik. Ana kaynağımızı teşkil eden 38 Numaralı Kırım Kadı Sicili'nin çok kısa bir süre zarfını kapsamasından dolayı kaynağımızdan yola çıkarak Kırım'a dair kesin ve genel bilgiler vermek elde ettiğimiz bulguların ve çalışmanın boyutunu aşmaktadır. Dolayısıyla biz de verilerimizin ötesine geçmeden, mikro ölçekli uygulamaların ışığında Kırım'ın gölgede kalmış tarihine nispeten ışık tutmayı hedeflemekteyiz. Anahtar Kelimeler: Kırım Hanlığı, Kırım Tatarları, Şer'i Mahkeme, Toplumsal Düzen.
As a form of law enforcement, the recording of cases is an ancient part of the Ottoman state tradition. The mentioned state tradition was actively practiced in various part of the empire, and various events such as the sale of property, marriage and divorce, injury to a man or domestic violence were recorded in the registers one by one by passing the judgement of the Kadi. In 1475, the Crimean Khanate, which came under the protection of the Ottoman Empire with the conquer of Kefe, also continued the Ottoman understanding of law, and thus the practice of noting the cases in the court, which had become a part of law system, showed its traces here as well. The cases that were concluded and recorded by the competent Kadi's judgeship not only served as written evidence within the period they subsumed, but also as a source for observing Ottoman law, socio-economic structure, and daily life by transforming them into material for the historian. In this context, we have transcribed the Crimean Kadi Registry No. 38 dated 1116-1117/1704-1706 and evaluated the situation of the Crimean Khanate under various headings. In the first section, the villages and neighborhoods in the khanate compared with their counterparts in the Ottoman Empire. The structural planning of the neighborhoods and the dynamics of people's coexistence discussed. In the second part, the implementation of Ottoman law and the social structure of the Crimean Khanate explained. It also discusses the dynamics that led to the criminal incidents that were brought to court. In the third part, the material resources of the Khanate, analyzed. As the Crimean Kadi Registry No. 3, which constitutes our main source, covers a very short period, its beyond to scope of our findings and the study to give precise and general information about Crimea based on our source. Therefore, without going beyond our data, we aim to shed some light on the shadowy history of Crimea in the light of micro-scale practices. Key Words: Crimean Tatars, Social Structure, The Crimean Khanate, The Shariah Court.
As a form of law enforcement, the recording of cases is an ancient part of the Ottoman state tradition. The mentioned state tradition was actively practiced in various part of the empire, and various events such as the sale of property, marriage and divorce, injury to a man or domestic violence were recorded in the registers one by one by passing the judgement of the Kadi. In 1475, the Crimean Khanate, which came under the protection of the Ottoman Empire with the conquer of Kefe, also continued the Ottoman understanding of law, and thus the practice of noting the cases in the court, which had become a part of law system, showed its traces here as well. The cases that were concluded and recorded by the competent Kadi's judgeship not only served as written evidence within the period they subsumed, but also as a source for observing Ottoman law, socio-economic structure, and daily life by transforming them into material for the historian. In this context, we have transcribed the Crimean Kadi Registry No. 38 dated 1116-1117/1704-1706 and evaluated the situation of the Crimean Khanate under various headings. In the first section, the villages and neighborhoods in the khanate compared with their counterparts in the Ottoman Empire. The structural planning of the neighborhoods and the dynamics of people's coexistence discussed. In the second part, the implementation of Ottoman law and the social structure of the Crimean Khanate explained. It also discusses the dynamics that led to the criminal incidents that were brought to court. In the third part, the material resources of the Khanate, analyzed. As the Crimean Kadi Registry No. 3, which constitutes our main source, covers a very short period, its beyond to scope of our findings and the study to give precise and general information about Crimea based on our source. Therefore, without going beyond our data, we aim to shed some light on the shadowy history of Crimea in the light of micro-scale practices. Key Words: Crimean Tatars, Social Structure, The Crimean Khanate, The Shariah Court.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Tarih, History
