Yazar "Ekici, Mehmet Maruf" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim
    Öğe
    Nizam-ı Cedit'ten Tanzimat'a klasik Türk edebiyatında zihniyet çözümlemesi
    (Düzce Üniversitesi, 2023) Ekici, Mehmet Maruf; Genç, İlhan
    Bu çalışmanın temel amacı Nizam-ı cedit döneminden Tanzimat'a kadar, divan şiirine yansıyan zihniyet unsurlarını tespit etmektir. Bu çalışmanın malzemesi divan şiiri olup şiire yansımayan olay ve olgular çalışma kapsamının dışında tutulmuştur. Zihniyet "davranışlara ve olayları yorumlama biçimine yansıyan bilinç" şeklinde tanımlanmıştır. Bu bilinç, şairlerin dönemin olaylarını ve olgularını yorumlama şekli üzerinden anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu tez III. Selim, IV. Mustafa ve II. Mahmud olmak üzere üç padişah dönemlerine göre ayrılmıştır. Bu dönemlerde gerçekleştirilen askerî ve idarî alanda yenilikler; savaşlar, antlaşmalar, isyanlar; imar faaliyetleri gibi olaylar şiire yansıdığı ölçüde araştırılmıştır. Bunun yanında dönemin poetikası; toplumun dine, tarikatlara, akla, bilime, felsefeye ve halk inanışlarına bakış açıları ele alınmıştır. Zihniyetlerin ayırıcı özelliklerinden olan evreni, hayatı ve insanı yorumlama tarzı üzerinde durulmuştur. Zihniyetin en önemli göstergesi olarak davranış kalıpları kabul edilmiş ve şiir üzerinden bunlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Osmanlı toplumunda etnik ve mezhepsel sınıfların zihniyette yer alış biçimleri gösterilmek istenmiştir. Toplumda öne çıkan değerli kavramlar tespit edilmiştir. Osmanlı toplumunun yabancı ülke ve milletlere bakışı ortaya koyulmuştur. Zihniyetin şekillenmesinde etkisi olan şahsiyetler gösterilmiştir. Çalışmanın sonunda Osmanlı toplumunun yeniliklere büyük bir ümitle bağlandığı ve fetih beklentisi içerisine girdiği anlaşılmıştır. Yeniliklere yapılan karşı çıkışların şiire yansımadığı görülmüştür. Toplumun, her alandaki olay ve olguları din çerçevesinde değerlendirdiği, yeniliklere taraftar olanların da karşı olanların da kanıtlarını dine dayandırmaya çalıştıkları anlaşılmıştır. Evrene, hayata, insana, davranışlara din penceresinden bakıldığı görülmüştür. Zihniyeti şekillendiren gelenek ve toplumsal kabullerin yine din ile harmanlandığı sonucuna varılmıştır. Anahtar Sözcükler: Din, II. Mahmud, Nizam-ı cedit, Poetika, Zihniyet