Yazar "Terzi Özmen, Melek" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim Yok
    Öğe
    Hastalık maliyet analizinde makine öğrenmesi yaklaşımı: COVID-19 örneği
    (Düzce Üniversitesi, 2024) Terzi Özmen, Melek; Bozdemir, Enver
    COVID-19 pandemisi, sağlık hizmetlerinde sınırlı kaynaklar ve yüksek maliyetler nedeniyle büyük bir yük oluşturmuştur. Bu çalışmada COVID-19 hastalarının doğrudan tıbbi maliyetleri ve dolaylı tıbbi olmayan maliyetleri tespit edilerek maliyetlerde etkisi olan değişkenlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kesitsel ve retrospektif niteliktedir. Çalışmada prevelans bazlı yaklaşım benimsenmiştir. Doğrudan tıbbi maliyetler Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), dolaylı maliyetler ise işveren ve hasta perspektifinden ele alınmıştır. Çalışmanın örneklemini, Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde COVID-19 nedeniyle yatarak tedavi olan 2.237 hasta ve ayaktan başvuran 15.705 hasta oluşturmaktadır. Çalışma dönemi Mart 2020-Mart 2022 yılları arasını kapsamaktadır. Hastaların toplam tedavi maliyetleri aşılama dönemi öncesi ve sonrası olmak üzere iki döneme ayrılarak incelenmiştir. Tedavi maliyetlerinde ve başvuru sayılarında etkisi olan değişkenlerin belirlenmesi amacıyla makine öğrenmesi teknikleri, doğrusal regresyon ve poisson regresyon kullanılmıştır. Yatarak tedavi olan hastaların tedavi maliyetlerinde; yatış süresi, ventilatör kullanımı, yatış birimi, aşılama dönemi, yaş, akciğer röntgeni, cinsiyet ve taburcu şekli değişkenlerinin etkili olduğu tespit edilmiştir. Ayaktan tedavi olan hastaların hastaneye başvuru sayılarında ise; yaş grubu, sigorta türü, akciğer röntgen, bilgisayarlı tomografi ve PCR testinin etkili olduğu tespit edilmiştir. Araştırma bulguları, doğrudan tıbbi maliyetler kapsamında yatarak tedavi olan hastaların kişi başına düşen ortalama tedavi maliyetinin 8.357,39 ₺ (889,08 $), ayaktan tedavi olan hastaların kişi başına düşen ortalama tedavi maliyetinin 94,74 ₺ (10,07 $) olduğunu göstermektedir. Dolaylı maliyetler kapsamında devamsızlık nedeniyle kişi başına düşen geçici verimlilik kaybı maliyeti 25.111,64 ₺ (267,19 $), erken ölüme bağlı kişi başına düşen ortalama kalıcı verimlilik kaybı maliyeti 20.721.511,12 ₺ (2.204.416,04 $) ve beklenen yaşam süresi öncesi ölüme bağlı kişi başına düşen ortalama bireysel gelir kaybı maliyeti 148.188,28 ₺ (15.764 $) tespit edilmiştir. Tespit edilen COVID-19'a bağlı doğrudan tıbbi maliyetler, 2020 yılı sağlık harcamalarının %4,02'sini ve 2021 yılı sağlık harcamalarının %2,84'ünü oluşturmuştur. COVID-19'a bağlı dolaylı tıbbi olmayan maliyetler ise 2020 ve 2021 yıllarında gerçekleşen GSYH toplamının %17,06'sını oluşturmuştur. Sonuç olarak COVID-19 salgınının, sağlık giderlerini artırdığı ve doğrudan sağlık hizmetlerine ani bir talep oluşturduğu tespit edilmiştir. Bu salgının aynı zamanda iş gücünde büyük kayıplara yol açtığı ve erken ölüm yükünü artırdığı görülmüştür. Ülkeler gelecekte olası pandemi senaryolarına hazırlıklı olmalı ve sağlık hizmetlerine daha fazla odaklanmalıdır.