Şahin, ÖzkanBaykal, Yasemin2021-12-012021-12-012021https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=tqUiYt63sTQLTpozMJ92QnwwWeLuDIUb_WWJpdK9LTyYi3BzCT07HEqrYXoTsTG2https://hdl.handle.net/20.500.12684/8911Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye'de yükseköğretim kurumlarında gerçekleştirilen buluşların ticarileştirilmesi sürecinde karşılaşılan engellerin incelenmesi ile bu engellerin kaldırılması için çözüm önerileri sunulmasıdır. Bu amaçla çalışma, fikri ve sınai mülkiyet hakları konusunda ortaya koyulan kavramsal çerçeve, elde edilen istatistiki verilerin incelenmesi ile Türkiye'de ve dünyada yükseköğretim kurumlarında gerçekleşen buluşların ticarileştirilme süreçleri ve uygulamaları kapsamında ortaya koyulmuştur. Yapılan araştırma sonucunda, söz konusu alandaki engeller tespit edilmiş olup, bu engellerin büyük çoğunun Türkiye'de yer alan kanuni düzenlemelerdeki eksiklikler ve belirsizliklerden kaynaklandığı görülmektedir. Türkiye mevzuatı içerisinde her ne kadar fikri ve sınai mülkiyet haklarına ilişkin uluslararası anlaşmalar ışığında yenilik yapılmışsa da bunun ilgili ulusal mevzuatın tümüne yansıtılamamış olduğu ve farklı kanunlar arasında çelişkiler bulunduğu gibi aynı kanun içerisinde de eksikliklerin ve belirsizliklerin yer aldığı tespit edilmiştir. Tespit edilen eksiklikler ve belirsizlikler özetle; 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri gereğince kamu ihalesi sürecinin uygulanması zorunluluğu, Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliğinin 28. maddesinde vakıf üniversitelerinin öğretim faaliyeti kapsamı haricindeki faaliyetlerden gelir sağlayamayacağı düzenlemesinin bulunması, devlet üniversitelerinde gerçekleştirilen buluşların patent başvuru masraflarının karşılanacağı kaynak ve bütçe kalemi noktasındaki belirsizlik, bir yükseköğretim kurumunda buluş yapmış ve patentini almış olan kişinin başka bir yükseköğretim kurumuna geçmesi durumunda buluşun yapıldığı yükseköğretim kurumunun patentin hak sahipliği konusunda buluşu yapana karşı uygulaması gereken esaslar hakkında SMK(Sınai Mülkiyet Kanunu)'da herhangi bir düzenleme bulunmaması, yükseköğretim kurumlarının buluş üzerinde hak sahipliğinde bulunmayarak strateji gereği buluşu ticari sır olarak saklayarak ticarileştirmek istemesi durumundaki belirsizlik, yükseköğretim kurumlarının kamu projesinde yer alması sonucu gerçekleştirilen buluşlar için uygulanması gereken süreç hakkında düzenleme bulunmaması, yükseköğretim kurumlarında birden çok kişinin bir buluşu beraber yapması sonucunda hak sahipliğinin dağıtımı esasları hakkında bulunan belirsizlik ve yükseköğretim kurumlarında gerçekleşen hizmet buluşları hakkında hükümlerin yer aldığı SMK madde 113, SMK madde 121 ve ÇBY(Çalışan Buluşlarına, Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşlara ve Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan Buluşlara Dair Yönetmelik) madde 28'de yer alan düzenlemeler arasındaki çelişki olarak sıralanabilir. Çalışma sonucunda, ortaya koyulan engel ve belirsizliklerin çözülmesi amacıyla yasa koyucu tarafından ek yasal düzenlemeler getirilmesinde ve belirsizlik içeren konular hakkında açıklayıcı düzenlemeler getirilmesinde fayda olabileceği sonucuna varılarak bazı engellerin kaldırılması amacıyla çözüm önerileri sunulmuştur.The main aim of this study was in Turkey examining the obstacles encountered during the commercialization of the invention implemented in higher education institutions, to offer solutions for the removal of these obstacles. For this purpose, the study has been presented within the scope of the commercialization processes and applications of inventios in higher education institutions in our country and in the world by examining the conceptual framework on the intellectual property rights and the statistical data obtained. As a result of the research, the obstacles in the subject area have been identified and it is seen that most of these obstacles are due to deficiencies and uncertainties in the legal regulations in our country. Although there are innovations in the legislation of our country in the light of international agreements on intellectual and industrial property rights, it has been determined that this could not be reflected in all of the relevant national legislation and there are contradictions between different laws, as well as deficiencies and uncertainties in the same law. Identified deficiencies and uncertainties can be summarized as follows: obligation to implement the public tender process in accordance with the provisions of the State Tender Law No. 2886, In accordance with the Regulation on Foundation Higher Education Institutions, article 28, there is a regulation that foundation universities cannot earn income from an activity other than teaching activities, uncertainty about the source and budget item for the patent application costs of inventions made in state universities, if the person who has made an invention and received a patent in a higher education institution transfers to another higher education institution, there is no regulation in the Industrial Property Law about the principles that the higher education institution where the invention is made against the inventor regarding the right of the patent, uncertainty in case higher education institutions do not have rights on the invention and want to commercialize it by keeping it as a trade secret as a strategy, higher education institutions do not find a regulation on the process to be applied for inventions made as a result of taking part in a public project, uncertainty about the principles of distribution of right ownership in higher education institutions when an invention is made jointly by more than one person and contradiction between the regulations in Industrial Property Law article 113, Industrial Property Law article 121 and Regulation on Employee Inventions, Inventions Made in Higher Education Institutions and Inventions in Publicly Supported Projects article 28, which contain provisions about service inventions realized in higher education institutions. As a result of the study, it was concluded that it would be beneficial to introduce additional legal regulations by the legislator in order to resolve the obstacles and uncertainties and to introduce explanatory regulations on issues involving uncertainty, and solution proposals were presented in order to remove some obstacles.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessEkonomiEconomicsHukukLawİşletmeBusiness AdministrationGirişimcilikBuluşSınai Mülkiyet HaklarıTicarileşmeFikri Mülkiyet Hakları?Entrepreneurshipinventionindustrial property rightscommercializationintellectual property rightsMaster Thesis1117694812